แม่ฮ่องสอน
หมอกสามฤดู กองมูเสียดฟ้า ป่าเขียวขจี ผู้คนดี ประเพณีงาม ลือนามถิ่นบัวตอง
ประวัติ
แม่ฮ่องสอนได้ชื่อว่า “เมืองสามหมอก” เนื่องจากเป็นเมืองในหุบเขา ล้อมรอบด้วยภูเขาสลับซับซ้อนทอดขนานไปกับทิวเขาถนนธงชัย และทิวเขาแดนลาว ดังนั้น จึงปกคลุมด้วยหมอกตลอดทั้งปี มีทิวทัศน์สวยงามตามธรรมชาติและป่าไม้นานาพันธุ์
จังหวัดแม่ฮ่องสอนมีสถานที่ท่องเที่ยวอยู่มากมายทั้งที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและโบราณสถาน นอกจากนี้ยังมีศิลปวัฒนธรรมประเพณีอันควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้เห็นได้จากบ้านเรือนที่อยู่อาศัยซึ่งเป็นบ้านไม้ชั้นเดียวหรือสองชั้นแบบโบราณ เรียกว่า บ้านแบบไทยใหญ่ สร้างด้วยไม้มีใต้ถุนสูง หลังคามุงด้วยใบตองตึง มีการแต่งกายแบบพื้นเมือง ซึ่งเรียกกันว่า ชุดไต คือผู้ชายนุ่งกางเกงคล้ายกางเกงจีนหรือกางเกงชาวเล สวมเสื้อคอกลม แขนยาวป้ายแบบจีน ผู้หญิงนุ่งผ้าถุงยาว สวมเสื้อทรงกระบอกตัวสั้นเพียงเอว ชาวแม่ฮ่องสอนยังใช้ภาษาท้องถิ่นและรับประทานอาหารพื้นเมือง สิ่งเหล่านี้นับว่าเป็นเสน่ห์ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เดินทางมาเยือนและเดินทางกลับด้วยความประทับใจ
การเดินทาง
รถยนต์ แม่ฮ่องสอนในอดีตเป็นเมืองที่เร้นลับและทุรกันดารในสายตาของนักท่องเที่ยวและประชาชนทั่วไป เนื่องจากเดิมนั้นการเดินทางเข้าสู่จังหวัดแม่ฮ่องสอนมีถนนเพียงสายเดียว คือ ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ตัดจากจังหวัดเชียงใหม่ผ่านอำเภอหางดง สันป่าตอง จอมทอง ฮอด แม่สะเรียง แม่ลาน้อย และขุนยวม ถึงอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน รวมระยะทางประมาณ ๓๔๙ กิโลเมตร เส้นทางสายนี้เป็นทางตัดขึ้นเขาสูง มีความสวยงามและคดเคี้ยวนับได้มากถึง ๑,๘๖๔ โค้ง ปัจจุบันมีถนนจากจังหวัดเชียงใหม่ถึงแม่ฮ่องสอนเพิ่มขึ้นอีกสายหนึ่ง คือทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ หรือที่เรียกโดยทั่วไปว่าเส้นทางสายแม่มาลัย-ปาย ตัดจากอำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ ถึงอำเภอปายจังหวัดแม่ฮ่องสอนเหลือระยะทางเพียง ๒๔๕ กิโลเมตร นอกจากนี้ เส้นทางนี้ยังเป็นเส้นทางผ่านไปยังสถานที่ท่องเที่ยวอื่นๆ ด้วย อาทิ ห้วยน้ำดัง และถ้ำต่างๆ ปัจจุบันเป็นถนนลาดยางอย่างดีตลอดสาย และหากนักท่องเที่ยวสนใจเดินทางจากจังหวัดตากไปยังจังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยไม่แวะเข้าจังหวัดเชียงใหม่ก็สามารถเดินทางได้ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ผ่านอำเภอแม่สอด-แม่ระมาด-ท่าสองยาง ถึงอำเภอแม่สะเรียง มีระยะทางประมาณ ๓๐๐ กิโลเมตร เป็นทางลาดยาง
รถโดยสารประจำทาง
จากกรุงเทพฯ
-มีรถโดยสารประจำทางปรับอากาศของบริษัทเอกชน ออกจากสถานีขนส่งสายเหนือหมอชิต ๒ ถนนกำแพงเพชร ทุกวันๆ ละ ๑ เที่ยว สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ บริษัท เมืองเหนือยานยนต์โทร. 02-936-3587 - 8 www.transport.co.th
จากเชียงใหม่
- มีรถโดยสารประจำทางทั้งธรรมดาและปรับอากาศ วิ่งบริการ ๒ เส้นทางคือ
สายเชียงใหม่-แม่สะเรียง-แม่ฮ่องสอน (ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘)
มีบริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา
๖.๓๐-๒๑.๐๐ น. ใช้เวลาเดินทางถึงอำเภอ
แม่สะเรียง ๔ ชั่วโมง ถึงแม่ฮ่องสอน ๘ ชั่วโมง
สายเชียงใหม่-ปาย-แม่ฮ่องสอน (ทางหลวงหมายเลข ๑๐๗ และ ๑๐๙๕)
มีบริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา
๗.๐๐-๑๒.๓๐ น. ใช้เวลาในการเดินทาง
ประมาณ ชั่วโมง
รายละเอียดติดต่อ บริษัท เปรมประชาขนส่ง จำกัด โทร. 611-318 หรือ สำนักงานขนส่งแม่ฮ่องสอน โทร. 611-975 , 612-046
เครื่องบิน บมจ. การบินไทย มีบริการเที่ยวบินกรุงเทพฯ-เชียงใหม่-แม่ฮ่องสอน ทุกวัน สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 1556, 02-280-0060, 02-6282000 www.thaiairways.com
สำนักงานเชียงใหม่ โทร. 210043-5 , 211-044-7
สำนักงานแม่ฮ่องสอน โทร. 611-299 , 612-022
สถานที่น่าสนใจ
อำเภอเมือง
วัดพระธาตุดอยกองมู ตั้งอยู่บนดอยกองมูทางทิศตะวันตกของตัวเมืองแม่ฮ่องสอน เดินทางโดยแยกจากทางหลวงสาย ๑๐๘ ตรงบริเวณอนุสาวรีย์พระยาสิงหนาทราชาขึ้นไปทางซ้ายมือ เป็นทางลาดยางขึ้นภูเขาไปอีกประมาณ ๑.๕ กิโลเมตร ก็จะถึงบริเวณวัด
วัดนี้เดิมมีชื่อเรียกว่า วัดปลายดอย เป็นปูชนียสถานคู่บ้านคู่เมืองที่สำคัญ ประกอบด้วยพระธาตุเจดีย์ที่สวยงาม ๒ องค์ พระเจดีย์องค์ใหญ่สร้างโดย “จองต่องสู่” เมื่อ พ.ศ. ๒๔๐๓ เป็นที่บรรจุพระธาตุของพระโมคคัลลานะเถระ ซึ่งนำมาจากประเทศพม่า ส่วนพระธาตุเจดีย์องค์เล็กสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๗ โดย “พระยาสิงหนาทราชา” เจ้าเมืองแม่ฮ่องสอนคนแรก จากวัดพระธาตุดอยกองมูนี้สามารถมองเห็นภูมิประเทศและสภาพตัวเมืองแม่ฮ่องสอนได้อย่างชัดเจนและสวยงามมาก วัดนี้มีงานเทศกาลประจำปีหลายงาน เช่น ในวันปีใหม่ วันสงกรานต์ โดยเฉพาะในวันออกพรรษาจะมีการตักบาตรดาวดึงส์ หรือตักบาตร
เทโวโรหนะด้วย
วัดพระนอน ตั้งอยู่เชิงดอยกองมู เป็นที่ประดิษฐานพระนอนองค์ใหญ่ สร้างด้วยศิลปะไทยใหญ่ และเป็นพระนอนองค์ขนาดยาว ๑๒ เมตร ซึ่งมีพุทธลักษณะงดงามมาก ตามประวัติเล่าว่าพระนาง
เมี๊ยะ ภริยาของพระยาสิงหนาทราชาเป็นผู้สร้างขึ้น ภายในบริเวณมีรูปปั้นสิงโตขนาดใหญ่ ๒ ตัว เคียงข้างกันสร้างโดยพระยาสิงหนาทราชาตัวหนึ่ง และพระนางเมี๊ยะตัวหนึ่ง อยู่ระหว่างทางที่จะขึ้นไปนมัสการพระธาตุกองมู เป็นสิงโตที่มีลักษณะงดงามและสมบูรณ์มาก นอกจากนี้ภายในวัดยังมีการสอนวิปัสสนาอีกด้วย
วัดจองคำ อยู่บริเวณสวนสาธารณะหนองจองคำ เป็นวัดเก่าแก่ สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๐ โดยช่างฝีมือชาวไทยใหญ่เป็นศิลปะแบบไทยใหญ่ที่แปลกและงดงามมาก หลังคาวัดเป็นรูปปราสาท เพราะมีคติว่าปราสาทเป็นของสูง ผู้ที่ประทับอยู่ในปราสาทควรจะเป็นพระมหากษัตริย์หรือตัวแทนพระศาสนา ในวิหารเป็นที่ประดิษฐานของหลวงพ่อโตซึ่งเป็นพระประธาน มีขนาดหน้าตักกว้าง ๔.๘๕ เมตร สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๙ โดยช่างฝีมือชาวพม่า เป็นพระพุทธรูปขนาดใหญ่คล้ายพระศรีศากยมุนี(หลวงพ่อโต) ที่วิหารวัดสุทัศน์เทพวราราม เหตุที่เรียกชื่อวัดจองคำ เนื่องจากเสาวัดประดับด้วยทองคำเปลว
บ่อน้ำร้อนผาบ่อง ห่างจากแม่ฮ่องสอนไปทาง อ.ขุนยวม ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ประมาณ ๑๐ กิโลเมตร อยู่ทางขวามือ มีพื้นที่ประมาณ ๔ ไร่ เป็นบ่อน้ำร้อนที่มีแร่กำมะถันเจืออยู่ อุณหภูมิความร้อนไม่สูงมาก เพียงต้มไข่สุก บริการห้องอาบน้ำแร่ ห้องเดี่ยว ๔๐ บาท/ชั่วโมง ห้องรวม ๒๐๐ บาท/ ชั่วโมง
บ้านน้ำเพียงดิน อยู่ในเขตตำบลผาบ่อง เป็นสถานที่ที่นักท่องเที่ยวนิยมล่องเรือตามลำน้ำปาย ผ่านบ้านห้วยเดื่อถึงบ้านน้ำเพียงดินโดยเรือหางยาว ตลอดเส้นทางที่ล่องเรือไปตามลำน้ำจะผ่านระลอกน้ำที่ลดระดับลดหลั่นกันไปคล้ายธารน้ำตกนับเป็นทัศนียภาพที่งดงามแปลกตา จุดเด่นของบ้านน้ำเพียงดิน คือวิถีชีวิตของชาวปาด่อง (กะเหรี่ยงคอยาว) การแต่งกายผู้ชายจะสวมกางเกงขายาว เสื้อตัวสั้น และมีผ้าโพกศีรษะ ผู้หญิงสวมเสื้อทรงกระบอกสีขาวยาวถึงสะโพก กระโปรงสีดำยาวถึงเข่า ไว้ผมหน้าม้า มีผ้าแถบโพกศีรษะ และสวมห่วงคอทองเหลืองเพื่อป้องกันภูตผีปีศาจ และกันการแต่งงานข้ามเผ่า ชาวปาดองมีนิสัยสุภาพเรียบร้อย ยิ้มแย้มแจ่มใส สะอาดเป็นระเบียบ
นอกจากนี้ยังมีหมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาวอีก ๒ แห่ง ได้แก่ บ้านในสอย ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ๓๓ กิโลเมตร เดินทางตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ ไปทางอำเภอปางมะผ้า ผ่านบ้านปางหมู ข้ามสะพานแม่น้ำปาย บริเวณหลักกิโลเมตรที่ ๑๙๙ แยกซ้ายมือไปตามถนน รพช. ๑ กิโลเมตร เมื่อพบสามแยกให้เลี้ยวซ้ายไปตามทาง รพช. สายบ้านในสอยอีก ๑๗ กิโลเมตร บ้านกะเหรี่ยงคอยาวจะอยู่เลยบ้านในสอยไปประมาณ ๓ กิโลเมตร ทางช่วงนี้เป็นลูกรังควรใช้รถกระบะ ชาวต่างประเทศต้องเสียค่าเข้าหมู่บ้านกะเหรี่ยง ๒๕๐ บาท/คน อีกหมู่บ้านหนึ่งคือ บ้านห้วยเสือเฒ่า อยู่ใกล้กับตัวเมืองแม่ฮ่องสอน เดินทางจากตัวเมืองไปทางอำเภอขุนยวมผ่านหน้าศาลากลาง ถึงแยกไฟแดงซ้ายมือจะมีป้อมตำรวจเล็ก ๆ ตรงมุมถนนให้เลี้ยวเข้าไปอีกประมาณ ๑๒ กิโลเมตร ก็จะถึงบ้านห้วยเสือเฒ่า ถนนเป็นคอนกรีตร่มรื่นตลอดทาง
น้ำตกซู่ซ่า อยู่ในเขตบ้านแม่สุยะ ตำบลห้วยผา เป็นน้ำตกที่ทะลุจากซอกเขาเป็นทางยาวประมาณ ๑๐๐ เมตร ขนานไปกับลำน้ำ
อุทยานแห่งชาติถ้ำปลา - ผาเสื่อ มีพื้นที่ประมาณ ๔๘๘ ตารางกิโลเมตร อยู่ในเขตพื้นที่อำเภอเมือง และอำเภอปางมะผ้า ภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน ประกอบด้วยป่าดิบเขา ป่าสนเขา ป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง สถานที่น่าสนใจของอุทยานได้แก่
ถ้ำปลา ตั้งอยู่ที่บ้านห้วยผา ตำบลห้วยผา ห่างจากตัวเมืองประมาณ ๑๗ กิโลเมตร ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ (แม่ฮ่องสอน-ปาย) กิโลเมตรที่ ๑๙๑-๑๙๒ เส้นทางลาดยาง สามารถเดินทางไปชมได้ทุกฤดูกาล บริเวณโดยรอบเป็นลำธารและป่าเขา ถ้ำปลาตั้งอยู่บริเวณเชิงเขามีลักษณะเป็นแอ่งน้ำขนาดใหญ่กว้างประมาณ ๒ เมตร ลึก ๑.๕๐ เมตร ภายในแอ่งน้ำมีน้ำไหลออกจากถ้ำใต้ภูเขาอยู่ตลอดเวลา และมีปลาตัวโต ๆ อาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก เรียกว่าปลามุงหรือปลาคัง เป็นปลามีเกล็ดขนาดใหญ่ ในวงศ์เดียวกับปลาคาร์พ และถึงแม้จะมีอยู่เป็นจำนวนมาก แต่ก็ไม่มีใครกล้าทำอันตราย เนื่องจากมีความเชื่อว่าเป็นปลาเจ้า หากใครนำไปรับประทานแล้วจะต้องมีอันเป็นไป ปัจจุบันบริเวณอุทยานถ้ำปลาได้รับการปรับปรุง เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจ
น้ำตกผาเสื่อ ตั้งอยู่ในเขตตำบลหมอกจำแป่ บนทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ แม่ฮ่องสอน-ปายบริเวณกิโลเมตรที่ ๑๙๑ แยกไปตามทางขึ้นสู่พระตำหนักปางตองอยู่ห่างจากถนนประมาณ ๑๐๐ เมตร รวมระยะทางห่างจากตัวเมืองประมาณ ๒๖ กิโลเมตร น้ำตกแห่งนี้ไหลลงมาจากน้ำตกแม่สะงาในพม่า เป็นน้ำตกขนาดกลางสูงประมาณ ๑๐ เมตร กว้าง ๑๕ เมตร ช่วงฤดูฝนสายน้ำจะตกลงมาเต็มหน้าผาหินกว้างลักษณะคล้ายเสื่อปูลาด มีน้ำตลอดปีช่วงที่เหมาะสมจะไปท่องเที่ยวคือเดือนกรกฎาคม-กันยายน
หมู่บ้านรักไท (แม่ออ) ตั้งอยู่ ตำบลหมอกจำแป่ ห่างจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอนประมาณ ๔๔ กิโลเมตร บ้านรักไทหรือบ้านแม่ออเป็นหมู่บ้านสุดท้ายก่อนถึงชายแดนไทย-พม่า ประชาการในหมู่บ้านส่วนใหญ่อพยพหนีภัยมาจากทางตอนใต้ของจีนในช่วงการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบบคอมมิวนิสต์ บริเวณหมู่บ้านมีทะเลสาบสวยงาม นักท่องเที่ยวสามารถเที่ยวชมวิถีชีวิตวัฒนธรรมจีนฮ่อซึ่งยังคงสืบทอดประเพณีไว้หลายอย่างทั้งภาษาพูด ภาษาเขียน ลักษณะบ้านบางส่วนเป็นบ้านแบบเก่าทำจากดินเหนียวผสมฟางข้าว รวมทั้งอาหารตำรับจีนตอนใต้แถบมณฑลยูนาน นอกจากนี้ยังสามารถชิมชาเลิศรสจากชาพันธุ์ดีซึ่งมีจำหน่ายในหมู่บ้าน เช่น ชาชิง ชิง ชาอู่หลง
ภูโคลนคันทรี่คลับ หมู่ที่ ๒ บ้านแม่สะงา ห่างจากอำเภอเมืองประมาณ ๑๕ กิโลเมตร การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สายแม่ฮ่องสอน-ปาย ระยะทางประมาณ ๖ กม. เลี้ยวซ้ายไปตามถนนเข้าหมู่บ้านกุงไม้สัก-บ้านห้วยขาน บ้านแม่สะงา อีก ๔ กม. จะพบภูโคลนอยู่ทางขวามือ เป็นแหล่งโคลนที่มีคุณสมบัติทำให้ผิวพรรณผุดผ่องและช่วยการหมุนเวียนโลหิต เปิดบริการพอกโคลน (พอกหน้า/ พอกตัว) อบซาวน่า และแช่น้ำแร่ ทุกวัน เวลา ๘.๐๐-๑๗.๐๐
อำเภอปางมะผ้า
สถานศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าถ้ำน้ำลอด ตั้งอยู่ที่ตำบลถ้ำลอด ห่างจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ประมาณ ๗๗ กิโลเมตร ตามทางหลวงสาย ๑๐๙๕ (ปางมะผ้า-ปาย) ประมาณหลักกิโลเมตรที่ ๑๓๘-๑๓๙ มีทางแยกซ้ายจากอำเภอปางมะผ้าเข้าไปตามทางบ้านถ้ำลอดอีกประมาณ ๙ กิโลเมตร เป็นแหล่งโบราณคดีสำคัญ ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มแม่น้ำปาย มีสถานที่น่าสนใจ คือ “ถ้ำลอด” ซึ่งมีลำห้วยชื่อ น้ำลาง ไหลลอดภูเขาไปทะลุออกอีกด้านหนึ่ง ทำให้เกิดเป็นถ้ำที่มีหินงอกหินย้อยสวยงาม จากการพบเครื่องมือเครื่องใช้โบราณในถ้ำ สันนิษฐานได้ว่ามีอายุประมาณ ๒,๐๐๐ ปีมาแล้ว ภายในถ้ำมีความยาวประมาณ ๑ กิโลเมตร ประกอบด้วยห้องโถงใหญ่อีก ๓ ห้อง เรียกชื่อต่าง ๆ กันคือ “ถ้ำเสาหินหลวง” เป็นถ้ำกว้างใหญ่ มีหินงอกหินย้อยสวยงาม ส่วนที่เด่นที่สุดคือ เสาหินปูนขนาดใหญ่เกิดจากแท่งหินงอกหินย้อยหลายต้น บางเสาสูงถึง ๒๐ เมตร “ถ้ำตุ๊กตา” มีหินงอกเป็นปุ่มปมเล็กๆ คล้ายตุ๊กตาเรียงรายอยู่มากมาย และด้านหนึ่งของผนังถ้ำยังปรากฏภาพเขียนสมัยก่อนประวัติศาสตร์ลักษณะเด่นคือการใช้สีแดงและสีดำในการเขียนซึ่งเป็นลักษณะที่พบไม่บ่อยนักในเมืองไทย ถ้ำนี้เป็นถ้ำที่กว้างและยาวที่สุดในถ้ำลอด ถ้ำสุดท้ายอยู่ด้านทางออกคือ “ถ้ำผีแมน” 
นอกจากมี หินงอกหินย้อยสวยงามแล้ว ยังเป็นที่พบเศษภาชนะดินเผา เมล็ดพืช เครื่องมือหิน ซีกฟันและกระดูกของมนุษย์ รวมทั้ง “โลงผีแมน” อีกด้วย โลงผีแมนนี้มีลักษณะเป็นท่อนไม้ที่ถูกขุดตรงส่วนกลางออกเป็นร่องคล้ายเรือ หรือรางไม้ใส่อาหารให้สัตว์เลี้ยง มีทั้งขนาดเล็กและใหญ่ โดยโลงขนาดใหญ่จะถูกวางอยู่บนคานโดยใช้เสา ๔-๖ ต้นตั้งกับพื้นถ้ำ และเสาแต่ละคู่จะถูกเจาะเป็นช่องเพื่อสอดคานไว้วางพาดโลงผีแมน
ถ้ำเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมทุกวันเวลา ๘.๐๐-๑๗.๐๐ น. เนื่องจากภายในถ้ำมืดมาก ไม่สามารถเข้าชมเองได้ จึงต้องใช้บริการผู้นำทางพร้อมตะเกียงเจ้าพายุ นอกจากนี้ ในเขตอำเภอปางมะผ้า ยังมีผู้สำรวจพบถ้ำต่าง ๆ อีกหลายถ้ำ เช่น ถ้ำผาเผือก ถ้ำผาแดง ถ้ำปางคำ ถ้ำน้ำตก ถ้ำซู่ซ่า ถ้ำผามอญ ถ้ำแม่ละนา ฯลฯ เนื่องจากถ้ำเหล่านี้ยังไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกใด ๆ อีกทั้งการเดินทางยากลำบาก ถ้ำบางแห่งมีระยะทางลึกมาก โดยเฉพาะถ้ำแม่ละนา ที่ลึกประมาณ ๑๒ กิโลเมตร และมีลำธาร บางช่วงอาจต้องว่ายน้ำไป ภายในถ้ำมีหินงอกหินย้อยที่สวยงามจึงเหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่รักการผจญภัยและเสาะแสวงหาธรรมชาติอย่างแท้จริง การเดินทางไปถ้ำแม่ละนา ไปตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ (ปาย-แม่ฮ่องสอน) เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข ๑๒๒๖ ไปบ้านแม่ละนา ๖ กิโลเมตร จากบ้านแม่ละนาไปอีก ๔ กิโลเมตร ก็จะถึงตัวถ้ำ นักท่องเที่ยวที่ต้องการจะเข้าไปเที่ยวในถ้ำจะต้องหาผู้นำทางที่บ้านแม่ละนา
อำเภอปาย
เมืองปายเป็นเมืองเล็ก ๆ ประกอบด้วยเขาสูงสลับซับซ้อน มีนักท่องเที่ยวหนุ่มสาวชาวต่างชาติเป็นจำนวนมากเหมือนตรอกข้าวสารในกรุงเทพฯ แต่เงียบสงบน่าอยู่กว่า บ้านเรือน ร้านค้าทำจากไม้สัก ใบตองตึงและสังกะสีดูมีเสน่ห์ดึงดูดใจ เมืองปายมีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจได้แก่
โป่งน้ำร้อนเมืองแปง อยู่ในเขตบ้านเมืองแปง ตำบลเมืองแปง ห่างจากอำเภอปายประมาณ ๒๘ กิโลเมตร โดยใช้เส้นทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ (ปาย-แม่มาลัย) และแยกเข้าสาย ๑๒๖๕ ด้านขวามือตรงบริเวณหลักกิโลเมตรที่ ๘๕-๘๖ ใกล้กับหน่วยพิทักษ์และรักษาป่าแม่ปิง เป็นทางลูกรังสลับกับคอนกรีต เป็นบ่อน้ำร้อนขนาดใหญ่ อุณหภูมิของน้ำร้อนสูงถึง ๙๕ องศาเซลเซียส
อุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอแม่แตง อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน รวมเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ ๑,๒๕๒ ตารางกิโลเมตร ลักษณะภูมิประเทศเป็นเทือกเขาและภูเขาสูงสลับซับซ้อนมีภูเขาที่สูงที่สุดคือดอยช้าง เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีลำห้วยน้อยใหญ่มากมาย
การเดินทางจากแม่ฮ่องสอน ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ ผ่านอำเภอปาย ถึงกิโลเมตรที่ ๖๕–๖๖ มีทางแยกเข้าไปประมาณ ๖ กิโลเมตร จะถึงบริเวณที่ทำการอุทยานฯ มีบริการบ้านพักแก่นักท่องเที่ยวที่ประสงค์จะพักค้างแรม
สิ่งที่น่าสนใจในอุทยานฯ
จุดชมวิวบริเวณห้วยน้ำดัง (ดอยกิ่วลม) ตั้งอยู่ที่ตำบลกึ้ดช้าง อำเภอแม่แตง เป็นที่ตั้งของหน่วยพัฒนาต้นน้ำที่ ๒ (ห้วยน้ำดัง) เป็นจุดชมวิวที่สวยงามและมีชื่อเสียงมาก นักท่องเที่ยวจะได้ชมทะเลหมอกในช่วงเช้าตรู่และชมพระอาทิตย์ขึ้นงดงามมาก
จุดชมวิวดอยช้าง ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติไปตามทางลูกรังอีกประมาณ ๒๐ กิโลเมตร ดอยช้างเป็นยอดดอยที่สูงที่สุดในอุทยานฯ เป็นจุดที่สามารถมองเห็นสภาพธรรมชาติของทิวเขาอันสลับซับซ้อน และทะเลหมอกในยามเช้าตรู่ ดอยช้างปกคลุมด้วยป่าดิบเขาอันอุดมสมบูรณ์ และเป็นแหล่งอาศัยของนกบนที่สูงนานาชนิด เช่น นกเดินดง นกจับแมลง นกเขน นกปรอด ฯลฯ นับเป็นแหล่งดูนกที่น่าสนใจมากแห่งหนึ่ง
ห้วยน้ำรู และดอยสามหมื่น เดินทางจากดอยช้างไปอีกประมาณ ๑๐ กิโลเมตร จะถึงห้วยน้ำรู ลักษณะเป็นตาน้ำเล็ก ๆ ที่สร้างความชุ่มชื่นให้แก่ผืนป่า และเป็นต้นน้ำของลำน้ำแม่แตงที่ไหลลงสู่ลำน้ำปิง ส่วนดอยสามหมื่นเป็นที่ตั้งของหน่วยจัดการต้นน้ำซึ่งมีจุดชมทิวทัศน์อยู่บนยอดดอย
โป่งเดือดป่าแป๋เป็นบ่อน้ำพุร้อนแบบไกเซอร์ (Geyser type) ขนาดใหญ่ ซึ่งมีอุณหภูมิสูง และมีแรงดันสูงมาก ลักษณะของน้ำพุร้อนพุ่งสู่ผิวดินตลอดเวลาบางครั้งจะพุ่งขึ้นถึง ๒ เมตร มีกลิ่นค่อนข้างแรง จากลานจอดรถจะต้องเดินไปประมาณ ๕๐๐ เมตร การเดินทางไปสู่โป่งเดือดใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ (แม่มาลัย-ปาย) กิโลเมตรที่ ๔๒ ก่อนถึงอุทยานห้วยน้ำดัง จะมีป้ายให้เลี้ยวขวาเข้าไป ๖.๕ กิโลเมตร
พิพิธภัณฑ์สงครามโลก อยู่ติดกับศูนย์วัฒนธรรมท้องถิ่น จัดแสดงภาพถ่ายประวัติศาสตร์เครื่องมือ เครื่องใช้ อุปกรณ์ที่ใช้ในการดำรงชีพช่วงสงคราม รวมทั้งอาวุธต่าง ๆ ของทหารญี่ปุ่นที่เดินทัพเข้ามาในพื้นที่อำเภอขุนยวมสมัยสงครามโลกครั้งที่ ๒
อำเภอแม่ลาน้อย
หมู่บ้านละว้า (ลั๊วะ) บ้านแม่ละอูบ ตำบลห้วยห้อม ห่างจากอำเภอแม่ลาน้อยประมาณ ๓๒ กิโลเมตร เป็นหมู่บ้านเขตติดต่อระหว่างอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ อำเภอแม่ลาน้อย และอำเภอแม่สะเรียง มีลักษณะวัฒนธรรม การสร้างที่อยู่อาศัย การแต่งกายแตกต่างไปจากชาวไทยภูเขาเผ่าอื่นๆ และโดยที่ตั้งอยู่บนยอดดอยสูงจึงมีทิวทัศน์สวยงาม
บ้านกะเหรี่ยงห้วยห้อม ห่างจากบ้านละอูบ ประมาณ ๔ กิโลเมตร โดยใช้เส้นทางสาย ๑๒๖๖ ราษฎรในหมู่บ้านเคร่งครัดศาสนาและสุภาพอ่อนโยน เป็นที่ตั้งศูนย์พัฒนาชาวเขา ราษฎรได้รับการพัฒนาให้ทำผ้าจากขนแกะ และปลูกไม้ผลเมืองหนาว จึงเป็นหมู่บ้านตัวอย่างของชาวเขาทั่วไปได้เป็นอย่างดี
บ้านกะเหรี่ยงแม่สะกั๊วะ อยู่ในเขตตำบลท่าผาปุ้ม ห่างจากอำเภอประมาณ ๑๓ กิโลเมตร ใช้เส้นทางสาย ๑๒๖๖ เป็นทางขึ้นเขา บ้านเรือนแถบเชิงเขาดูแปลกตา ในฤดูแล้งจะมองเห็นภาพดอกไม้ป่า ใบไม้เป็นสีส้มสวยงามมาก มีแหล่งน้ำตกใกล้หมู่บ้าน ใชัเป็นที่พักผ่อนได้เป็นอย่างดี ราษฎรหมู่บ้านนี้ยังคงมีวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม
ถ้ำแก้วโกมล สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถได้เสด็จเยี่ยมชมถ้ำเมื่อวันที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๓๖ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อว่า“แก้วโกมล” หมายความว่า “ถ้ำแห่งแก้วอันงาม” ตั้งอยู่บริเวณเขาดอยถ้ำ หมู่ที่ ๑๔ บ้านห้วยมะไฟ เดินทางโดยใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ (แม่ฮ่องสอน-แม่สะเรียง) ถึงบริเวณหน้าโรงพยาบาลแม่ลาน้อย ให้เลี้ยวซ้ายไปบ้านห้วยมะไฟตามถนนคอนกรีตกว้าง ๔ เมตร ลัดเลาะตามไหล่ทาง ประมาณ ๕ กิโลเมตร ถึงปากถ้ำ ลักษณะภายในถ้ำเต็มไปด้วยผลึกแร่แคลไซต์ที่ผนังและเพดานถ้ำ ผลึกมีรูปร่างลักษณะแตกต่างกัน เช่น ผลึกคล้ายเกล็ดน้ำแข็ง ขนาดเล็ก ละเอียด สีขาว ซึ่งเป็นลักษณะเด่นที่สุดของถ้ำ ผลึกคล้ายเกล็ดน้ำตาลหรือผลึกแร่ควอตซ์ ผลึกที่จับตัวกันคล้ายปะการัง ผ้าม่าน โคมไฟเพดาน ผลึกงอกและย้อยเป็นเสาและแท่ง ภายในถ้ำแบ่งเป็น ๕ ห้อง สวยงามมาก เปิดให้เข้าชม เป็นรอบๆ ละ ๒๐ นาที ตั้งแต่ ๘.๓๐-๑๖.๐๐ น.
อำเภอแม่สะเรียง
วัดพระธาตุจอมทอง หมู่ที่ ๑ ตำบลแม่สะเรียง ห่างจากอำเภอแม่สะเรียง ๑ กิโลเมตร ตามเส้นทางสายแม่สะเรียง-สบเมย แยกทางซ้ายมือบริเวณสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย วัดนี้มีจุดเด่นที่พระพุทธรูปขนาดใหญ่ซึ่งประดิษฐานอยู่บนยอดเขาและบนลานพระพุทธรูปนี้สามารถชมทิวทัศน์อันสวยงามของอำเภอแม่สะเรียง โดยเฉพาะบรรยากาศยามพระอาทิตย์ตก
ทุ่งบัวตอง ดอยแม่เหาะ ห่างจากอำเภอแม่สะเรียงประมาณ ๑๖ กิโลเมตร อยู่ริมทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๑๐๘ ตรงหลักกิโลเมตรที่ ๘๔ เขตตำบลแม่เหาะ เป็นที่ตั้งของศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขา จังหวัดแม่ฮ่องสอน ริมทางในช่วงนี้มีภูมิประเทศที่งดงามของภูเขาและทุ่งดอกบัวตองอันตระการตาซึ่งบานสะพรั่งในเดือนตุลาคม-ธันวาคม
อุทยานแห่งชาติสาละวิน ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำสาละวิน ซึ่งกั้นพรมแดนระหว่างไทยกับพม่า มีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่บริเวณที่ดินป่าแม่ยวมฝั่งขวาและป่าสาละวิน ในท้องที่ตำบลเสาหิน ตำบลบ้านกาศ ตำบลแม่คง ตำบลแม่ยวม อำเภอแม่สะเรียง และตำบลแม่สามแลบ อำเภอสบเมย มีพื้นที่ประมาณ ๔๕๐,๙๕๐ ไร่ ประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อวันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๓๗
เทศกาลงานประเพณี
งานเมืองสามหมอก จัดขึ้นทุกปีระหว่างวันที่ ๑๐-๑๘ กุมภาพันธ์ มีการออกร้านจากหน่วยงานราชการ เอกชนและองค์กรต่าง ๆ เพื่อเผยแพร่ผลงาน มีการแสดงมหรสพรื่นเริง เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนในท้องถิ่นได้รับความเพลิดเพลินกับกิจกรรมต่าง ๆ หลังจากได้ตรากตรำกับการทำงานมาตลอดปี นอกจากนี้ ในงานยังจัดให้มีการแสดงของชาวเขาเผ่าต่าง ๆ ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนเพื่อให้งานมีความน่าสนใจมากยิ่งขึ้น
งานประเพณีปอยส่างลอง หรือ งานบวชลูกแก้ว ตามแบบฉบับของชาวไทยใหญ่ ซึ่งถือว่าการบรรพชาสามเณรได้กุศลแรงกว่าบวชพระ จึงมักจัดกันอย่างยิ่งใหญ่ ระหว่างเดือนมีนาคม- พฤษภาคม เด็กที่จะบรรพชาเรียกว่า “ส่างลอง” เมื่อกำหนดจัดงานก็จะโกนผมแต่ไม่โกนคิ้ว(พระภิกษุพม่าไม่โกนคิ้ว) แล้วแต่งกายอย่างสวยงามด้วยเครื่องประดับอันมีค่า เช่น สวมสายสร้อย กำไล แหวน และใช้ผ้าโพกศีรษะแบบพม่า สวมถุงเท้ายาว นุ่งโสร่ง ทาแป้งขาว เขียนคิ้วทาปาก แล้วพาไปขี่ม้า ถ้าไม่มีม้าก็จะขี่คอคน ซึ่งเรียกว่า “พี่เลี้ยง” หรือ “ตะแปส่างลอง” แล้วแห่ไปตามถนนสายต่าง ๆ มีกลดทองหรือ “ทึคำ” แบบพม่ากั้นกันแดด ปัจจุบันประเพณีได้มีการกำหนดรูปแบบให้เป็นการบรรพชาสามเณรแบบสามัคคี คือ จัดให้มีการบรรพชาส่างลองเป็นจำนวนมากในคราวเดียวกันทุกปีในช่วงต้น ๆ เดือนเมษายนของทุกปีทำให้ประเพณีปอยส่างลองจังหวัดแม่ฮ่องสอนมีความยิ่งใหญ่และงดงามเป็นที่น่าสนใจของนักท่องเที่ยว
งานประเพณีจองพารา หรือ งานปอยเหลินสิบเอ็ด คือประเพณีส่วนหนึ่งในงานเทศกาลออกพรรษา คำว่า “จองพารา” เป็นภาษาไทยใหญ่แปลว่า “ปราสาทพระ” การบูชาจองพารา คือการสร้างปราสาทเพื่อคอยรับเสด็จพระพุทธเจ้าเสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เทศกาลนี้จัดระหว่างวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ถึงวันแรม ๘ ค่ำ เดือน ๑๑ หรือในราวเดือนตุลาคม กิจกรรมภายในงานชาวบ้านจะช่วยกันสร้างปราสาทจำลองที่เรียกว่า จองพารา ประดับไว้ตามบริเวณวัดและบ้านเรือนและแห่ขบวนรูปสัตว์ต่างๆเพื่อแสดงความยินดีที่พระพุทธเจ้าเสด็จกลับมา ในวันขึ้น ๑๓ ค่ำ จะมีตลาดนัดออกพรรษาหรือกาดหลู่ โดยมีการจุดตะเกียงและเทียนในตลาดตั้งแต่กลางคืนจนถึงรุ่งเช้า เพื่อให้ชาวบ้านได้จับจ่ายซื้อของเตรียมงาน สำหรับวันขึ้น ๑๔ ค่ำเป็นวันดา หรือวันจัดเตรียมของที่ใช้ทำบุญออกพรรษา โดยเฉพาะการเตรียมจองพารา เช่น กระดาษเงิน กระดาษทอง และในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ อันเป็นวันออกพรรษานั้น ตั้งแต่เช้าตรู่ประชาชนพร้อมใจกันไปทำบุญตามวัด บางวัดจัดให้มีการตักบาตรเทโว ส่วนในตอนเย็นจะนำดอกไม้ธูปเทียนและขนมข้าวต้มไปขอขมาบิดามารดาและญาติผู้ใหญ่
ประเพณีลอยกระทง หรือ งานเหลินสิบสอง จัดขึ้นในวันเพ็ญเดือนสิบสอง โดยชาวบ้านจะจัดทำกระทงเล็กๆ ไปลอยตามแม่น้ำ มีการประกวดกระทงใหญ่ที่หนองจองคำ ซึ่งเป็นหนองน้ำสาธารณะกลางเมือง มีการแสดงมหรสพรื่นเริง ตามบ้านเรือนจะมีการจุดประทีปโคมไฟสว่างไสว นอกจากนี้ยังมีการลอยกระทงสวรรค์ โดยนำกระทงที่จุดประทีปโคมไฟแล้วผูกติดกับลูกโป่งลอยขึ้นไปในอากาศ พิธีนี้จัดขึ้นที่วัดพระธาตุดอยกองมู
นอกจากนี้ ยังมีศิลปะที่น่าสนใจของชาวไตคือการรำและดนตรีซึ่งแตกต่างจากของล้านนา และมักจะนำเข้ามาร่วมในงานบุญงานแห่ต่างๆ อยู่เสมอ อาทิ “ฟ้อนกิงกะหล่า” หรือฟ้อนกินรี ซึ่งได้รับความนิยมที่สุด ผู้แสดงจะใส่ปีกใส่หางบินร่ายรำ นอกจากนี้ยังมีการฟ้อนตัวสัตว์ต่างๆ ที่มีความเชื่อว่าอาศัยอยู่ที่ป่าหิมพานต์ เช่น ฟ้อนนก ฟ้อนผีเสื้อ ฟ้อนม้า เป็นต้น “ฟ้อนโต” เป็นการแสดงที่นิยมกันอีกชุดหนึ่ง ตัวโตนั้นเชื่อกันว่าเป็นสัตว์ป่าในหิมพานต์ชนิดหนึ่ง มีเขาคล้ายกวางและมีขนยาวคล้ายจามรี มีลักษณะร่ายรำคล้ายการเชิดสิงโตของจีน
นอกจากนี้ ยังมีการแสดงอื่น ๆ อีกหลายชุด ได้แก่ “ฟ้อนดาบ” หรือที่เรียกว่า ฟ้อนก้าแลว “ฟ้อนไต” เป็นการฟ้อนต้อนรับผู้มาเยือน รำหม่อง “ส่วยยี” เป็นการรำออกท่าทางคล้ายพม่า และ “มองเซิง” เป็นการรำประกอบเสียงกลองมองเซิง
งานเทศกาลดอกบัวตอง จัดขึ้นประมาณเดือนพฤศจิกายนของทุกปี “ดอกบัวตอง” เป็นดอกไม้ป่าสีเหลืองคล้ายดอกทานตะวันแต่ขนาดเล็กกว่ามักขึ้นอยู่ตามป่าเขาสูงทางตอนเหนือของประเทศไทยในจังหวัดแม่ฮ่องสอนจะมีมากที่บริเวณบ้านแม่เหาะ อำเภอแม่สะเรียง และดอยแม่อูคอ อำเภอขุนยวม เมื่อถึงฤดูกาลที่ดอกบัวตองบาน ริมเส้นทางถนนตลอดจนภูเขาที่สลับซับซ้อนกันอยู่นั้นจะเป็นสีเหลืองสว่างไสวไปด้วยสีของดอกบัวตองดูงดงามมาก จังหวัดแม่ฮ่องสอนจึงได้จัดงานเทศกาลบัวตองบานขึ้นเพื่อเป็นการชมความงามของธรรมชาติ และชมวัฒนธรรมประเพณีของชาวไต และชาวไทยภูเขา โดยจะจัดที่บริเวณอำเภอขุนยวมในงานมีการละเล่นและมหรสพทั้งของพื้นเมืองและร่วมสมัย มีการประกวดธิดาบัวตอง การแสดงศิลปวัฒนธรรมชาวไทยภูเขา การแสดงสินค้าพื้นเมือง การแข่งขันกีฬาชาวดอย ฯลฯ ตลอดจนนิทรรศการต่าง ๆ และการนำเที่ยวชมดอกบัวตองบนดอยแม่อูคอ
สินค้าพื้นเมืองและของที่ระลึก
ของที่ระลึกจากจังหวัดแม่ฮ่องสอนมีทั้งอัญมณี ตลอดจนผลิตภัณฑ์สินค้าพื้นเมืองต่าง ๆ เช่น น้ำผึ้งป่า ใบชา หมวกชาวไต (ชาวไทยใหญ่เรียกว่า “กุ๊ป” มีลักษณะเป็นหมวกปีกกว้างใบกลม ตรงกลางยอดแหลมเหมือนเจดีย์) มูลี่ทำจากไม้ไผ่ เสื่อทอไทยใหญ่ ผ้าซิ่นไหม ผ้าทอฝีมือกะเหรี่ยง ของขบเคี้ยว เช่น ถั่วแป๊ะหล่อ แป๊ะยี เป็นต้น
ผลิตภัณฑ์น้ำมันงา งาดำ-งาขาวคั่ว น้ำผึ้งธรรมชาติ เป็นสินค้าเกษตรปลอดสารเคมี เลขที่ ๒๕๕/๑ หมู่ ๑ ต. ปางหมู อ.เมือง
ร้านอาหาร
อำเภอเมือง
ข้าวซอยป้านูญ 9 ถ.ผดุงม่วยต่อ โทร. 612-384
ไข่มุก 23 ถ. อุดมชาวนิเทศ ต. จองคำ โทร. 612-092,612-385 (อาหารไทย, อาหารจีน, อาหารพื้นเมือง)
ครัวทิพย์ 23/1 ถ. ประดิษฐ์จองคำ ต. จองคำ โทร. 620-553, 613-313 (อาหารพื้นเมือง, อาหารตามสั่ง)
โจ๊กเสวย 11/10 ถ. นิเวศน์พิศาล ต. จองคำ (ในตลาดสดเทศบาลเมืองแม่ฮ่องสอน)โทร. 612-020(โจ๊ก, ต้มเลือดหมู, ก๊วยจั๊บ)
ร้านใบเฟิร์น ๘๗ ถ. ขุนลุมประพาส ต. จองคำ โทร. ๖๑ ๑๓๗๔ (อาหารพื้นเมือง)
ชาเล่ต์ ผับ (ในโรงแรมใบหยกชาเลต์) ๙๐ ถ. ขุนลุมประพาส ต. จองคำ โทร. 611-486, 611-862
อำเภอปางมะผ้า
เลมอน ฮิลล์ 123 ม. 8 ถ. แม่ฮ่องสอน-ปาย ต. สบป่อง โทร. 617-039, 617-213,(อาหารตามสั่ง)
อำเภอปาย
กรีน เรสเตอรอง 28 ม. 3 ถ. ชัยสงคราม ต. เวียงใต้ โทร. (อาหารไทย)
เชิงดอย 116 ถ. ปาย-เชียงใหม่ โทร. 681-778
น้องเบียร์ 39/1 ม. 1 ถ.ชัยสงคราม ต.เวียงใต้ โทร. 699-103
พริกหวาน 24 ม. 1 ต.เวียงใต้ โทร. 699-519
ศิรินญา 55 ม. 8 ถ. ปาย-เชียงใหม่ ต. เวียงใต้ โทร. 699-178(อาหารตามสั่ง)
อำเภอขุนยวม
บ้านฝรั่ง เกสท์เฮาส์ 499 ม. 1 ถ. ราษฎร์บูรณะ ต. ขุนยวม โทร. 622-085 -6เปิด (อาหารไทย, อาหารฝรั่ง)
ภิญโญ (ในโรงแรมมิตรขุนยวม) 63 ม. 1 ถ. ราษฎร์บูรณะ 1 ต. ขุนยวม โทร. ๖691-057, 622-181(อาหารพื้นเมือง, อาหารตามสั่ง)
อำเภอแม่สะเรียง
ริมน้ำ (ในโรงแรมริเวอร์เฮาส์ รีสอร์ท) 6/1 ม. 2 ถ. แหล่งพานิช ต. แม่สะเรียง
โทร 683-066(อาหารไทย, อาหารฝรั่ง, สเต็ก)
เรณู 174/2 ถ. เวียงใหม่ ต. แม่สะเรียง โทร. 681-171,681-144 (อาหารไทย)
อินทิรา 170/1 ถ. เวียงใหม่ ต. แม่สะเรียง โทร. 681-529,681-441
(อาหารตามสั่งเน้นปลา)
หมายเลขโทรศัพท์สำคัญ รหัสทางไกล (053)
ประชาสัมพันธ์จังหวัด โทร. 620-692, 611-808
สำนักงานจังหวัด โทร. 612-156,612-176
ที่ว่าการอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน โทร. 611-357,611-466
ที่ว่าการอำเภอปาย โทร. 699-195
ที่ว่าการอำเภอปางมะผ้า โทร. 617-158-9
ที่ว่าการอำเภอขุนยวม โทร. 691-108
ที่ว่าการอำเภอสบเมย โทร. 618-077
ที่ว่าการอำเภอแม่สะเรียง โทร. 681-220, 681-231
ตำรวจทางหลวง โทร. 1193
สถานีตำรวจภูธร อ.เมือง โทร. 611-239
โรงพยาบาลศรีสังวาลย์ โทร. 611-378 , 611-398
ท่าอากาศยานแม่ฮ่องสอน โทร. 612-057, 612-097
ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดแม่ฮ่องสอน โทร. 612-079
ข้อมูลอาจมีการเปลี่ยนแปลง กรุณาติดต่อสอบถามรายละเอียดก่อนล่วงหน้า
ใช้บริการบริษัทนำเที่ยวที่มีใบอนุญาต
ท่านจะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย
ช่วยใส่ใจสิ่งแวดล้อมและเคารพวิถีไทย
*********************************************
ทัวร์แพ็คเก็จภาคเหนือ ( Package Tours Northern )
เชียงใหม่-เชียงราย-ลำพูน-ลำปาง-ปาย-แม่ฮ่องสอน
มหัศจรรย์ ปาย-แม่ฮ่องสอน 3 วัน 2 คืน
ทัวร์อิ่มบุญ 3 วัน 2 คืน
สุขกาย สบายใจ เชียงใหม่-เชียงราย 3 วัน 2 คืน
ทัวร์เชียงใหม่สุขสันต์ 3 วัน 2 คืน
ทัวร์หฤหรรษ์เชียงใหม่ – เชียงราย 3 วัน 2 คืน
ทัวร์ครบรส เชียงใหม่ –เชียงราย 4 วัน 3 คืน
ทัวร์ช้าง - ยอดดอยเชียงใหม่ 3 วัน 2 คืน
ทัวร์หรรษา เชียงใหม่-เชียงราย 3 วัน 2 คืน
Executive - VIP Tours
Executive - VIP Tour Packages
ทัวร์ 1 วัน เช้า-เย็น เขียงใหม่-เชียงราย
เชียงใหม่ซาฟารีทัวร์ 1 วัน
มหัศจรรย์ถ้ำเชียงดาว ชนสามเผ่าคอยาว
สามเหลี่ยมทองคำเชียงราย
ดอยสุเทพเป็นศรี ประเพณีเป็นสง่า บุผผาชาติล้วนงามตา งามล้ำค่านครพิงค์
สูงสุดในสยาม ดอยอินทนนท์ 1วัน
เดินป่า ขี่ช้างล่องแพ 1 วัน
ทัวร์ธรรมชาติศึกษา เดินป่า ขี่ช้าง ล่องแพ
ทัวร์ เดินป่า ขี่ช้าง ล่องแพ 1 วัน
ทัวร์ เดินป่า ขี่ช้าง ล่องแพ 2 วัน 1 คืน
ทัวร์ เดินป่า ขี่ช้างล่องแพ 3 วัน 2 คืน
ข้อมูลท่องเที่ยวภาคเหนือ
ข้อมูลท่องเที่ยวเชียงใหม่
ข้อมูลท่องเที่ยวเชียงราย
ข้อมูลท่องเที่ยวแม่ฮ่องสอน
ข้อมูลท่องเที่ยวลำปาง
ข้อมูลท่องเที่ยวลำพูน
ข้อมูลท่องเที่ยวน่าน
ข้อมูลท่องเที่ยวแพร่
ข้อมูลท่องเที่ยวพะเยา
บริการทุกระดับประทับใจ เรียกหา คนไทยทัวร์
เที่ยวแม่ฮ่องสอน
@konthaitour , bassktt 
.png)
